Αρχαια Ελλαδα και τα Αδώνεια – Το Πάσχα των Αρχαίων Ελλήνων

 


Στους λαούς της ανατολικής μεσογείου και συγκεκριμένα στις παραδόσεις των λαών αυτών, υπάρχουν τουλάχιστον 16 (δεκαέξι) θεοί που βιώνουν το δράμα του θανάτου αλλά και ταυτόχρονα την λύτρωση της αναστάσεως. Στον ευρύτερο Ελλαδικό χώρο εκτός από τον Δία/ Φελχανό και τον Διόνυσο/ Ζαγρέα, ο σημαντικότερος Θεός που πεθαίνει και ανασταίνεται, είναι ο θεός Άδωνις.
Ο θεός Άδωνις και η θεά Αφροδίτη

Σύμφωνα με την παράδοση ο Άδωνις ήταν γιος του Κινύρα κι της Σμύρνας. Όταν γεννήθηκε ήταν τόσο πανέμορφο μωρό που μόλις τον είδε η Θεά Αφροδίτη τον ερωτεύτηκε και για να μην τον χάσει τον έβαλε σε μία λάρνακα και τον εμπιστεύθηκε στην Περσεφόνη, την Θεά του Κάτω Κόσμου.

Όταν όμως ο Άδωνις μεγάλωσε, η Περσεφόνη θαμπωμένη και αυτή από την ομορφιά του , αρνήθηκε να τον επιστρέψει και τότε η Αφροδίτη ζήτησε την συνδρομή του Δία. Ο πατέρας των Θεών τότε έδωσε τον όμορφο νέο για τα 2/3 του χρόνου στην Αφροδίτη και το 1/3 στην Περσεφόνη.

Η Αφροδίτη εγκατέλειψε τον Όλυμπο και ακολούθησε τον πανέμορφο νέο στην γη. Δυστυχώς όμως κατά τη διάρκεια ενός κυνηγιού ο Άδωνις σκοτώθηκε από ένα αφηνιασμένο κάπρο. Η Αφροδίτη απαρηγόρητη και με δάκρυα στα μάτια ζήτησε από την Περσεφόνη πίσω τον όμορφο νέο και τότε οι δύο Θεές αποφάσισαν να τον έχουν η κάθε μία για έξι μήνες τον χρόνο. Η διαμάχη της Αφροδίτης και της Περσεφόνης συμβολίζει και διδάσκει ότι ο Έρωτας μπορεί να νικήσει ακόμη και τον θάνατο!


Από το αίμα του Άδωνι γεννήθηκαν τα τριαντάφυλλα και οι παπαρούνες και από τα δάκρυα της Αφροδίτης οι ανεμώνες.

Ο Άδωνις είναι ένας πανάρχαιος Θεός της Ανατολής και η λατρεία του ήταν διαδεδομένη στην Συρία την Φοινίκη την Παλαιστίνη και την Αίγυπτο. Από εκεί η λατρεία του πέρασε στην Κύπρο και από την Κύπρο στην Ελλάδα ήδη από τη Αρχαϊκή Εποχή.

Σύμφωνα με την παράδοση ο τάφος του βρισκόταν στην Βηθλεέμ σε μία υπόγεια σπηλιά στα θεμέλια του Ναού της Θεάς Αστάρτης. Πιθανολογείται ότι το σημείο βρίσκεται εκεί που σήμερα είναι χτισμένος ο Ναός της Γεννήσεως.


Η Αφροδίτη και ο Άδωνις. Αττική ερυθρόμορφη λήκυθος σε σχήμα αρυβάλλου από τον καλλιτέχνη Αίσονα, περ. 410 π.Χ., Μουσείο του Λούβρου.
Τα Αδώνεια

Σε ανάμνηση του θανάτου και της αναστάσεως του Θεού ετελούντο κάθε χρόνο τα Αδώνεια. Σε άλλες περιοχές η γιορτή γινόταν στα μέσα του μηνός Βοηδρομίωνος (15 Αυγούστου -15 Σεπτεμβρίου ) και αλλού ,στην κυρίως Ελλάδα την άνοιξη κατά την πρώτη πανσέληνο μετά την εαρινή ισημερία.

Η πρώτη ημέρα των «Αδωνείων», που λεγόταν «Αφανισμός», ήταν ημέρα πένθους για το θάνατο του Θεού, που απεικονίσεις του τον παρουσιάζουν εστεμμένο με ταινίες που τις διακοσμούν ισοσκελείς σταυροί , με το στόλισμα των λεγόμενων «Κήπων του Αδώνιδος» (που τους προετοίμαζαν οι γυναίκες οκτώ ημέρες πριν), καθώς και με μοιρολόγια και λυπητερές μουσικές από πένθιμο αυλό (τη λεγόμενη «γίγγρα»).

Η δεύτερη ημέρα των εορτασμών η Εύρεσις (ανάστασις) ήταν ημέρα χαράς για την ανάσταση του Θεού εκ νεκρών και την ανάληψή του δίπλα στη Θεά Αφροδίτη για το μισό χρόνο.
Οι Κήποι του Αδώνιδος (Επιτάφιος)

Οι κήποι του Αδώνιδος ήσαν πανέρια η γλάστρες γεμάτες χώμα μέσα στις οποίες έσπερναν και καλλιεργούσαν ειδικά για τα Αδώνεια, πολύτριχο και αλλά φυτά ταχέως αυξανόμενα, καθώς και σιτάρι, κριθάρι, μαρούλι, μάραθο και διάφορα είδη λουλουδιών που τα περιποιούνταν επί 8 ημέρες, κατά κύριο λόγο η αποκλειστικά, οι γυναίκες.

Την ημέρα του «Αφανισμού» οι λατρευτές κυρίως γυναίκες με λυμένα τα μαλλιά τους, ξυπόλητες και γυμνόστηθες, περιέφεραν με θρήνους και οδυρμούς τα ομοιώματα του Θεού και τους «Κήπους» στους δρόμους των πόλεων και κατόπιν τα οδηγούσαν στη θάλασσα (ή σε πηγές και ποτάμια σε άλλες πόλεις), τα έριχναν στα νερά και παρακαλούσαν να επιστρέψει ο Θεός από τον κάτω κόσμο.

Στα «Αδώνεια» προσφερόταν ως θυμίαμα μύρα, ενώ ψάλλονταν και ειδικά άσματα, τα λεγόμενα «Αδωνίδια», από τα οποία έχει διασωθεί ένα πολύ αξιόλογο δείγμα. Πρόκειται για τον «Επιτάφιον Αδώνιδος» του Βίωνος. Σε κάποια από τα ανά τόπους «Αδώνεια» γίνονταν και μυήσεις σε Μυστήρια του Θεού (Ο Λουκιανός διασώζει ότι οι μύστες θυσίαζαν πρόβατο και έπαιρναν μετάληψη).

https://www.newsfeast.gr/blog/2020/10/26/%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%B9%CE%B1-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B4%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%84%CE%B1-%CE%B1%CE%B4%CF%8E%CE%BD%CE%B5%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%BF-%CF%80%CE%AC%CF%83%CF%87/