Το παραδοσιακό ηλιακό ρολόι του 1903, λειτουργεί και πάλι στο Συρράκο!!!

Είναι δημιούργημα του Συρρακιώτη μηχανικού Λεωνίδα Κοντάκη.


roloi«Οι ώρες τρέχουν» και πάλι στην πλατεία του πετρόχιστου παραδοσιακού χωριού των Τζουμέρκων, Συρράκο, καθώς η «μεροδιάνα» -όπως έλεγαν οι παλιοί- το ηλιακό τους ρολόι, ξαναλειτουργεί μετά από πολλές δεκαετίες.



Ένας ερασιτέχνης αστρονόμος, μηχανικός στο επάγγελμα, ο Δημήτρης Καπετανάκης, όταν πριν ένα χρόνο τέλεσε τον γάμο του στο Συρράκο, εντυπωσιάστηκε από το παλιό ηλιακό ρολόι στην πλατεία του χωριού, το οποίο όμως, λόγω της φθοράς του χρόνου δεν λειτουργούσε. Λάτρης της αστρονομίας ο κ. Καπετανάκης, αποφάσισε να ασχοληθεί με το ρολόι, να το συντηρήσει και να αποκαταστήσει τη λειτουργία του.Το ηλιακό ρολόι είναι δημιούργημα του Συρρακιώτη μηχανικού Λεωνίδα Κοντάκη το 1903 ο οποίος, σύμφωνα με ιστορικές πηγές, πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής του, στην Πρέβεζα και την Αίγυπτο.

Μάλιστα, κατασκεύασε δύο ίδια ηλιακά ρολόγια τα οποία βρίσκονται, το ένα στο Ενετικό κάστρο της Πρέβεζας, και το δεύτερο στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Η μονογραφή του κατασκευαστή, «Λ. Κοντάκης 1903» διακρίνεται, στην κάτω δεξιά γωνία της πλάκας.

Η λέξη, μεροδιάνα ανήκει στο τοπικό λατινογενές ιδίωμα των Συρρακιωτών και εικάζεται ότι προέρχεται από την αγγλική λέξη, meridian, που σημαίνει μεσημβρινός.

Πριν από το 1940, το ρολόι ήταν άμεσα συνδεδεμένο με την καθημερινότητα στο χωριό. Το πρωί, έδειχνε στους μαθητές την ώρα για να πάνε στο σχολείο τους. Στο τέλος κάθε διδακτικής ώρας, σύμφωνα με την ένδειξη του ρολογιού, το κτύπημα της καμπάνας από την εκκλησία του χωριού, ειδοποιούσε για το διάλειμμα. Οι περίφημοι ραφτάδες των περασμένων εποχών, κανόνιζαν τις δουλειές τους, ανάλογα με την ηλιακή ώρα, που έβλεπαν στο χαγιάτι της πλατείας.

Το ηλιακό ρολόι του Συρράκου είναι κατακόρυφου τύπου. Πάνω στην πλάκα του ρολογιού και συγκεκριμένα στην άκρη του γνώμονα, είναι χαραγμένο ένα σκίτσο του Ήλιου, με τη φράση «ΧΡΟΝΟΥ ΦΕΙΔΟΥ», απόφθεγμα του Χίλωνα του Λακεδαιμονίου, δηλαδή, «κάνε οικονομία στον χρόνο σου».



Η ωρολογόπλακα, είναι μια επίπεδη μαυρόπλακα, η οποία αποκαλείται από τους ντόπιους «μελίστρα». Πρόκειται για πλάκα από μαλακό σχιστόλιθο, που χρησιμοποιούσαν για τις στέγες των σπιτιών της περιοχής, τις περασμένες δεκαετίες. Η πλάκα φέρει κατάλληλες χαράξεις, οι οποίες δηλώνουν τις ώρες του Αληθούς Ηλιακού Χρόνου, με την ένδειξη της σκιάς και συμβολίζονται με λατινικούς αριθμούς. Οι χαράξεις αυτές, τέμνονται όλες στο ίδιο σημείο, ενώ εμφανίζονται και τα τέταρτα κάθε ώρας. Η ωρολογόπλακα είναι κατακόρυφα τοποθετημένη και στραμμένη προς τον Νότο.Κάθετα στην ωρολογόπλακα, είναι τοποθετημένη μία μεταλλική κατασκευή, ο γνώμονας. Η λεπίδα του, σημαδεύει τον Πολικό Αστέρα, δηλαδή τον Βόρειο Πόλο του ουρανού, ενώ η γωνία που σχηματίζει με το οριζόντιο επίπεδο, ισούται με το γεωγραφικό πλάτος του Συρράκου.

Η λεπίδα είναι παράλληλη με τον άξονα περιστροφής της Γης. Σημειώνεται ότι ο γνώμονας είναι μεταγενέστερος της υπόλοιπης κατασκευής, καθώς το τμήμα που υπήρχε στη θέση του για τη δημιουργία της σκιάς, χάθηκε με το πέρασμα του χρόνου. Μαζί με το ηλιακό ρολόι, ο Δημήτρης Καπετανάκης, ανήρτησε στο χαγιάτι του Συρράκου, όλες τις πληροφορίες για την κατασκευή του, καθώς και τον τρόπο που διαβάζουμε την ώρα στο ηλιακό ρολόι. Όλα αυτά, μαζί με το χαρακτηριστικό διάγραμμα εξίσωσης του χρόνου αναλυτικά για κάθε μήνα.
- See more at: http://master-lista.blogspot.gr/2015/08/1903.html#sthash.fQbCo0y3.dpuf